Akuttmedisinsk trening i kommune – korleis kan ein gjere det?

Akuttmedisinsk trening i -korleis kan ein gjere det? . JAN HELGE DALLA ND Fastlege/spes. allmennmedisin og samtreningskoordinator i Kvinnherad BEST (BEdre og Systematisk Traumebehandlingl er ein modell for akuttmedisinsk samtrening mellom leger, ambulanse-og hjelpepersonell. I Kvinnherad kommune har me drevet dette fast i fire til fem år. Me har erfart at dette er med på å heva vår akuttmedisinske kvalitet. Underteikna er fastlege i Kvinnherad, ein middels stor vestlandskommune (13 200 innb.), der me har sentral, delvis bemanna legevakt -men kommunen er aleine og har åtte-til nidelt legevakt i dag. Me har ni til ti samtreningar pr. år, oftast siste tysdag kl 1730-1900 i kvar månad, unntatt feriar, og me har stort frammøte. Det er vanligvis 1 5-2 s personer som mø.ter, og nesten alle av dei som bidrar i ambu.lanse, dag-og kveldslegevakt er med på dette mange ganger i løpet av året. Dette har gjort at ein vert samtrente på både tele.fon-og akuttvurderinger fra alt mellom hjerteinfarkt og anafylaksi, slag og mages.merter m.m. Dette skjer samtidig som at ein vert betre kjende med kvarandre og bygger opp akuttmedisinsk team-kjensle. Konkretiserte pasienthistorier Opplegget er slik at ein ved ei samling har kretiserte pasienthistorier, der ein får eit ringinga. Ein skal så drøfte og undersøke ca 20 min uttar med teori om eit tema. Det.scenario ringt inn på legevaktstelefonen pasient eller dokke etter ABCD-regel, og te kan vera eksempelvis 'akutte magesmer.som ein skal vurdere og deretter ressurs.komme fram til vurderingar og tiltak (ik.ter på legevakt' eller 'den medvitslause pa.messig handtere (SE TABELL 1 OG 2 SIDE 12). kje diagnose) -og ein skal vurdere trans.sienten'. Ein tenkjer enkelt og heile tida portplan. Instruktør les opp kva dei finn av etter ABCDE-prinsipp. Teorigjennomgang ABC-data etter kvart som dei undersøkjer er praktisk orientert, eks. kva og korleis ein eller dette er markert med skrift på tape på Vurderingar og tiltak tenkjer og undersøkjer ved akutt abdomen. Ein har randomisert deltakere slik at det markørens brystkasse. Det er også språklig slik at ein ikkje må finnes alle kategorier personell på alle tre Ein bryt så spelet etter at dette er gjort og vere lege for å forstå, og alt helsepersonell gruppene. Om gruppa er på fem til seks kvar deltakar (teamledar, assistentar, mar.kan her hente nyttig info. personer, så er ein markør, ein er pårørende kør og observatør) får så kommentere kva Dette leier så vanligvis opp til dei case og ein er observatør. Dei tre siste utgjer eit dei synest gjekk bra -men ein får ikkje som me øver i smågrupper på fem til seks akuttmedisinsk team der ein er leiar og to komme med kritiske merknader i høve seg personer, og vanligvis vil i alle fall to av tre er hjelpere. Ein av dei to siste er gjerne også sjølv eller andre. Det skal vere trygt å feile, case ligge tett opp til temaet. Case er kon-den som 'sit på legevakta' og mottar opp-for det er det me lærer av. Til sist vil in. •i•• UTPOSTEN 7 • 2013 kommune Samtrening i Alta. Annedukker brukes ikke i treningene, men helsepersonell -som dermed får pasienteifaring og kan bidra med pasientperspektiver i debriefingen. ALLE FOTO HELEN BRANOSTORP struktøren gje ei oppsummering der ein vektlegg det positive, eventuelt kva som kunne vore gjort ansleis. Så spelar ein his.toria på nytt, med ein ny rollesamansetnad og kanskje ny vri. Dette tar i sum ca 2 x ro minutt, og så skifter ein post, slik at alle grupper er inne på to til tre. Siste ro minutt går ein attende til lunchrom og kaffe og oppsummerar felles erfaringar. Lærer av feil Dette blir ei blanding av teatersport og praktisk trening som er lite ressurskreven.de, men veldig lærerik. Ein treng ikkje meir enn ein som har koordineringsansva.ret, men det er greitt med to som kan varie.re frå gang til gang -og som briefes om å instruere kvart sitt case, men dette kan gje.res same dag ved start av teoridelen. Det er viktig at ein ikkje gjer ting for av.ansert, men praktisk og lett gjenkjenneleg samt trygt ved at det ikkje er lov å kritisere kvarandre. Ein skal og vil gjere feil, og ein lærer godt av det og kan ta «time out» mens ein trener ein historie der dette er nyttig for å oppsumere eller klargjere ting. Det skal vere læring gjennom «leik», og på ein måte der ingen risikerer å dumme seg ut. I høve det praktiske, er det slik at under.teikna har ro prosent stilling frå kommu.nen for å drive dette, men det starta som rein hobby for sjølv å lære meir. Elles får ambulansen akutt treningstid godkjent, og hjelpepersonell kan avspasere 2 x 2 timer i løpet av eit år. Leger får to timer pr. gang som smågruppeundervisning til spesialite.ten. Fleire kjører legevakt Vår erfaring er at dette er med på å bidra til at fleire også over aldersgrense kjører lege-. vakt, og me har her ingen vikarstafett. Ein I UTPOSTEN 7 • 2013 ill AKU TTMEDISINSK TRENING ruster også turnusleger betre til å få mest.ringskjensle. Ambulansen gjev også tilba.kemeldinger på at dei er tryggare på oss le.gar i akutte oppdrag. Ein er i større grad betre å samsnakkes naturleg mens ein ut.fører oppdrag. Dette reduserer klart risiko for at me misforstår kvarande eller gjer fa.tale feil. I tillegg er me betre på å handtere reint praktiske hendinger, og meir merksame på at me må ha ein plan for transport til sjuke.hus-som hos oss fort kan bli 30-1 20 mi.nutter, alt etter kvar me er i kommunen. Det hender også at alle ambulanser er bor.te og me må rykke ut sammen med sjuke.pleier på legevakt, anten det er dag eller kveld. Også dette har me fått gode, trygge rutiner på. Sjukepleiarar likar å vere med her, og me mestrar! Det nivå me har lagt vår trening på er ennå ikkje lovpålagt treningsmengde, men ein kan tilpasse dette etter som ein vil til den stad ein bur og kva behov ein ser. Dei som deltek på treninga kjem også sjølve med framlegg til temaer eller anonymiser.te case som dei har erfart og som me tilpas.sar til treninga. Dette skjer via ein postboks -fysisk på legevaktskontoret -eller via e-post. Me kjører også ei litt større øving vår og haust med fleire skadde og innlånte markørar, og dette motiverer. HVA ER KOMMUNE-BEST? • BEST står for BEdre og Systematisk Traumebehandling -og går ut på at tverrfagelige team drilles i teori og ferdighetstrening i realistiske akuttmedisinske scenarier. Debriefing etter teamtrening vektlegges like sterkt som den praktiske treningen. • Kommune-BEST IK-BEST) er et prosjekt.område innen stiftelsen BEST -og fun.gerer som et nettverk utenfor sykehus. • Teamene i K-BEST settes sammen lokalt -etter hvem som vanligvis jobber sammen om akuttmedisinske oppgaver i den enkelte kommune. • Den første treningen foregår over en dag -med veiledere fra BEST. Treningen skjer lokalt ved eller nær deltakernes arbeidsplass (helsesenter, legekontor, legevakt). • Scenarioene kan simulere alle typer problemstillinger: indremedisinske, gynekologiske, syke barn, psykiatri samt traumer. K-BEST ønsker at de lokale tjenestene skal fortsette å trene på egenhånd, etter første dag med tilreisende veiledere som har lært bort de pedagogiske prinsippene. Mrn 1NFDRMAsJ.N: www.bestnet.no Me har ein ro prosent kommunal still.Eg meiner dette er eit tiltak som bør inn ing for å drifte dette som starta som ein for små og sårbare legevakter så vel som for hobby, og har svært gode tilbakemeldingar store og differensierte -for å drive kvali.fra både vårt personale så vel som sjukehus tetssikring. Konseptet til Helen Brandstorp me samarbeider med. Ein kan lære meir og medarbeidere er ypperlig. om konseptet av kolleger eller på akuttme.Kunnskap som delast, er lett å lære. disinsk blålys-kurs i Haugesund-dette går kvar haust. . JAN.HELG E.DALLAN . @)KVINN H ERAD.KD MM UN E. ND TABELL 1: Case 1. TABELL JAN HELGE HELLAND 113: Telefon vedr. jente 9 år, frisk i går, i natt høg feber. Alt vått i senga og nå forvirra, urolig og merkelig oppførsel: sint/uklar. Utslett som ikkje går bort under trykk. a) Hostet kraftig slim og 40,5 i temp og utslett ser ut somblodutrede/ser, ikkje nakkestiv eller lyssky. Bestefar i samme hus hadde lungebetennelse sist uke Undersøkelse Vurdering Tiltak Puster sjølv, snakker få ord Kortpusta, 35-40/min Inndragninger=? Assistere med 02 ? Breath Bleik og kald perifert. Kapillærfylning < 4 sek Sjokktiltak?? C1rculation Svak radialispuls > 120 -men kald Fingre har sjokkfa re Forvirra, uklar, irritert Hypotoni Disability Slapp i ekstremiteter Mentalt uklar Fryser/utilpass Utslett som eccymoser Eav;,onment TABELL 2: Case 2. TABELL JAN HELGE HELLAND 113: Telefon vedr. f/ykningefamilie. Barn på 10 uker, Stølshaugvegen, nettopp ankommet fra Afrika. Barnet ersvært tungpusta (rask overfladisk), klarer knapt holde sitt hode oppe, sannsynlig feber a) Gje råd per tlf+ gjer vurdering akutt før og ved ankomst helsesenter, dette er på dagtid kl 08.15 Undersøkelse Vurdering Tiltak Puster sjølv, Open luftveg? Skape frie luftveier Airway men henger med hodet Fremmedlegeme? Anstrengt respirasjon Utilstrekkelig pust? 02 nær opptil ansikt + Breath Inndragninger 60+ Pulsoksymetri? rac. Adrenalin (forstøver) Puls 120, god radialispuls Farge og kapillærfylning IV-tilgang eller ikkje? Circulation Klam hud? Tung, slapp og trøtt Tonus og nakkestivhet Disability Lite kontakt Lysskky Høgfebril. Tenke utland? Temp og gle Environment •fl UTPOSTEN 7 • 20131